Chất chống oxy hóa được cho
là đem lại lợi ích lớn cho cơ thể bằng khả năng chống lại các gốc tự do
có hại. Nhưng các chất oxy hóa thực sự là gì, tầm quan trọng của nó đối
với cơ thể ra sao và chúng hoạt động thế nào?
.
1. Tìm hiểu về gốc tự do
Các
gốc tự do được tạo ra bởi sự tương tác của một số phân tử nhất định với
oxy trong một quá trình được biết đến với tên gọi là oxy hóa quá trình
dị hóa. Gốc tự do là những nguyên tử không ổn định có thể phá hủy các tế
bào khác bằng cách lấy đi các điện tử ổn định của tế bào. Các tế bào bị
hủy hoại lại trở thành những chất oxy hóa, dẫn đến một chuỗi phản ứng
hóa học phá hủy. Hãy tưởng tượng rằng một quả táo khi bị bổ đôi thì bề
mặt cắt dần dần chuyển sang màu nâu. Chuỗi phản ứng phá hủy do gốc tự do
gây ra cũng tương tự như vậy.
Quả táo khi bị bổ đôi thì bề mặt cắt dần dần bị oxy hóa, chuyển sang màu nâu.
Chuỗi phản ứng phá hủy do gốc tự do gây ra cũng tương tự như vậy.
.
Tuy
nhiên, các gốc tự do xuất hiện một cách tự nhiên bởi chúng là một phần
của cơ chế phòng vệ của cơ thể. Nếu ta bị tấn công bởi vi khuẩn hay
vi-rút, cơ thể sẽ sản sinh gốc tự do để tiêu diệt chúng. Cơ thể sau đó
sẽ tổng hợp các chất chống oxy hóa để trung hòa gốc tự do một khi các
phần tử ngoại lai đã bị tiêu diệt.
Tia UV từ ánh nắng mặt trời chiếu lên da cũng là một trong những nguyên nhân gây nên lão hóa da
.
Tuy
nhiên, sự sản xuất gốc tự do đôi khi lại vượt quá tầm kiểm soát, bởi
rất nhiều lý do như môi trường ô nhiễm, khói bụi, thực phẩm đóng hộp,
sự căng thẳng, và thậm chí là tia UV từ mặt trời có thể khiến tăng sản
lượng gốc tự do dẫn đến tình trạng stress oxy hóa. Đây là nguyên nhân
quan trọng mà chất chống oxy hóa được tạo ra.
2. Chất chống oxy hóa với gốc tự do
Chất
chống oxy hóa hoạt động bằng cách dừng chuỗi phản ứng phá hủy do gốc tự
do gây ra nhờ vậy chống lại ảnh hưởng của quá trình oxy hóa, bởi vậy
được gọi là “chống” oxy hóa. Chúng tương tác và trung hòa các gốc tự do
một cách rất an toàn trước khi các gốc tự do phá hủy tế bào. Điểm hoàn
hảo nhất của chất chống oxy hóa là đã thành công trong việc thu gom và
trả lại các điện tử bị mất cho các gốc tự do mà bản thân chúng lại không
bị chuyển thành các gốc tự do. Thông thường cơ thể sẽ có sự cân bằng
giữa lượng chất chống oxy hóa với các gốc tự do, đảm bảo cho cơ thể hoạt
động ổn định.
Hạt Chia chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn việt quất
Vấn
đề đáng quan tâm nhất là do tác động của rất nhiều tác nhân bên ngoài
gây ra sự gia tăng một lượng lớn gốc tự do, trong khi cơ thể không sản
xuất đủ lượng các chất chống oxy hóa tương ứng. Sự mất cân bằng xảy
ra khi gốc tự do nhiều hơn chất chống oxy hóa, đẩy cơ thể đến tình trạng
stress oxy hóa. Stress oxy hóa kéo dài có thể thúc đẩy quá trình lão
hóa diễn ra nhanh hơn, cơ thể mắc nhiều bệnh hơn, thậm chí là ung thư.
Khi
đó, cơ thể bạn cần được bổ sung các chất chống oxy hóa để tạo lập
lại cân bằng giữa chất chống oxy hóa và các gốc tự do. Cách bổ sung tốt
nhất, hiệu quả nhất chính là thông qua chế độ ăn uống hằng ngày.
.
3. Chuyện gì xảy ra nếu để mặc gốc tự do hoạt động?
Hãy
giả thiết cơ thể không sản xuất được hoặc chỉ có 1 lượng rất nhỏ chất
chống oxy hóa, khi đó các gốc tự do sẽ xâm chiếm và lần lượt hủy hoại
mọi tế bào trong cơ thể.
Tim
mạch là một trong những cơ quan đầu tiên chịu tác hại của stress oxy
hóa kéo dài. Vitamin E - chất chống oxy hóa tan trong dầu, chống lại
cholesterol xấu (LDL) vô cùng tốt. Nó ngăn chặn hình thành các mảng xơ
vữa ở động mạch và điều hòa huyết áp bởi vậy ngăn ngừa được bệnh tim
mạch. Stress oxy hóa có thể dẫn đến viêm khớp, bệnh Parkinson, bệnh
Alzheimer, và nhiều loại ung thư.
Gốc
tự do có thể đẩy nhanh tốc độ lão hóa, điều mà có thể quan sát rõ ở da
mặt. Nếp nhăn, vết chân chim và đồi mồi có thể xuất hiện ở tuổi 20 bởi
các gốc tự do được tạo thành và tiếp xúc với tia UV độc hại từ mặt trời.
.
4. Những chất chống oxy hóa nào có thể bổ sung trong chế độ ăn uống?
Các nguồn và loại chất chống oxy hóa rất đa dạng nhưng các chất chống oxy hóa chính có thể bổ sung trong thực đơn bao gồm:
Vitamin C: đây là chất chống oxy hóa tan trong nước có thể được tìm thấy trong các loại quả mọng. Nó giúp vitamin E trở lại dạng hoạt động.
Vitamin E: Chất chống oxy hóa tan trong dầu này là hàng phòng thủ đầu tiên với gốc tự do. Nó phối hợp rất tốt với vitamin C.
Flavonoid: có trong hoa quả, bột cacao bao gồm rất
nhiều chất có thể đóng vai trò là chất chống oxy hóa. Khi tiêu thụ một
lượng vừa đủ hoa quả và rau xanh mỗi ngày, bạn có thể có đủ chất chống
oxy hóa để chiến đấu với các gốc tự do tàn phá cơ thể.
.
Bột Cacao chứa chất flavonoid đóng vai trò là chất oxy hóa
.
5. Bạn nên làm gì?
Bạn
đã hiểu về cơ chế hoạt động của chất chống oxi hóa trong việc trung hòa
các gốc tự do để trả lại các tế bào khỏe mạnh cho cơ thể. Có thể coi chất
chống oxi hóa như Vitamin C. Vitamin E, Flavonoid là người lính bảo vệ
cho cơ thể trước các tác nhân thúc đẩy quá trình lão hóa.
Vì thế, cân bằng chế độ ăn uống, bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa là cách giúp bạn luôn khỏe mạnh và trẻ trung.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét